Turkuazın 48 Tonu

Filli Boya ve sanat tarihi profesörü Gül İrepoğlu iş birliği ile Selçuklu ve Osmanlı çinilerinin Avrupalıları büyüleyen rengi turkuazın 48 tonu renk koleksiyonu hazırlandı.

Orta Asya’dan beri Türk’lerin baş tacı ettiği turkuaz rengi, “Türk mavisi” olarak bilinen türkuvaz kelimesinden, Fransızca Türk kelimesinin söylenişinden türemiştir. Yeşile çalan mavi rengi diğer renklerden ayıran özelliği ise tek ismin altında birbirinden çok farklı görünen bin bir tonunun olmasıdır.

turkuaz-1

Selçuklu ve Osmanlı çinilerinde karşılaştığımız o dönem firuze denilen turkuaz rengi, kumaşlarda ve mücevherlerde de sıkça kullanılmıştır. Aynı zamanda dünyanın ‘’en iyi taşı’’ olarak bilinen taşı da turkuaz taşıdır. Yakut, zümrüt gibi kesimli taşların aksine doğal şekilde olan bu taşın nazara etkisi de bilinmektedir. Turkuazın takanı yenilmez kıldığına olan inanış Kanuni’nin tahtında tam sırtına gelen kısma bu taşı koydurmasından da anlaşılmaktadır.

turkuaz-logo

Turkuaz renginin gökyüzü renkleri ile bütünleşmesi ve çinilerin topraktaki alaşımlarla elde edilmesinden dolayı, ‘’gökyüzünün ve yeryüzünün mirası’’ olarak nitelendirilmektedir. Turkuaz renginin en iyi taş olarak kabul görmesi de, renge bakıldığında hissedilen neşe, huzur ve dinginlik hissi olsa gerek.

Prof. Gül İrepoğlu tarihsel çalışmasında turkuazın 120 tonunu bulmuş ve bunları eleyerek 41’e indirmiştir. 7 tane de tarihte olmayan tonunu elde etmiş ve toplamda 48 tonluk turkuaz renk kartelasını hazırlamıştır. Sayın İrepoğlu uzun araştırmaları sonucunda şunları söylüyor; ‘’ Dünyada başka bir renk yahut taş yoktur ki bir ülkenin, bir milletin adı ile anılsın. Öyle özel bir şey ki, bunu iyi değerlendirmemiz lazım. Ama yeterince değerlendirmemişiz. Tüm dünya bu kelimeyi kullanıyor ama bunun kaynağını kaç kişi bilerek kullanıyor? Taştan gelen bir renk ve bu sevgi esas olarak Orta Asya’ya kadar gidiyor.’’

bursada-gezilmesi-gereken-yerler-yesil-turbe-2

Turkuaz renginin en güzel hallerini Bursa Yeşil Cami’de görmek mümkün. Hala nasıl elde edildiği sırrı çözülememiş bu çinilerde, yüzlerce turkuaz tonunun bir arada kullanıldığını göreceksiniz.

20170826_171624

İznik’te turkuaz çinileri ile meşhur bir bölgemiz. Adım başı çinilerle bezeli hanlara, hamamlara rastlamak mümkün. Tarihi eserleri korumanın yanı sıra kültürümüze miras niteliğinde turkuaz rengini ve çinileri hazırlayan atölyelere sahip. Bu atölyeleri ziyaret ederek eğitim gruplarına katılıp, boyalar hazırlayıp, çini yapabilir veya hazır ürünlerden satın alabilirsiniz.

Turkuaz rengi Türkler için her zaman kutsaldır. Prof. Gül İrepoğlu hem kartela çalışması hem de hazırladığı kitap ile turkuaz rengine sahip çıkmamız için büyük bir adım atmıştır. Filli Boya’ya, Satın İrepoğlu’na ve tarihimizi yaşatmaya çalışan emektar ustalara teşekkür ederiz.

 

 

No Comments

Leave a Comment