Memleketim olan, karlı Munzur Dağları’nın eteğinde bulunan, tarihte büyük depremler geçirmiş ama şahane bir şehir yapılanması ile yeniden dirilmiş, eşsiz tulum peynirinin, kayısı, üzüm ve dutların, en iyi yaprak dönerin şehri, bakırların diyarı Erzincan’da nerelere gidilmeli, ne yemeli bu yazıda anlatmaya çalıştım. Sizler de Doğu veya Karadeniz tatil güzergahınıza bu güzel şehri ekleyip hem ruhunuza hem midenize büyük yatırım yapabilirsiniz :).
Erzincan Merkezde ve Çevresinde Nerelere Gitmeli?
Kemaliye
Erzincan’ın en sevdiğim ki bence en güzel de ilçesi burası! Tarihte Elazığ ve Malatya’ya bağlı bulunmuş ama sonunda biz Erzincanlı’lara yar olmuş! İnsanı da Malatya’lılar kadar sıcak, Elazığlı’lar kadar espirili ve Erzincanlı’lar kadar sevecen. Eğin olan ismini Kurtuluş Mübadelesi döneminde Kemal Atatürk’e verilen destek ile değiştirmiş bir ilçe burası aynı zamanda. Erzincan merkeze 150 km, Anadolu Otobanı üzerinden Refahiye merkezli gelindiğinde de takribi aynı km. Yeni yollar ve tüneller ile gayet ulaşılabilir ama tavsiyem gündüz yolculuğu.
✨Gelgelelim burada ilk gezi noktasına…
⛏Kemaliyeliler Taş Yolu ⚒ Azim ve kararlılığın anıtı! Dünyanın en tehlikeli yolları arasında ikinci sırada yer alıyor. Direksiyona geçince anlıyorsunuz şöhretinin ne kadar haklı olduğunu! Kemaliye ilçesini İç Anadolu’ya bağlamak amacıyla 1835’de inşasına başlanmış. Halkın tamamen ilkel yöntemlerle, her iş molasında kazma küreği eline alıp geçit vermez kayaları oyması ile başlamış yolun serüveni. 1800’lü yılların sonuna gelindiğinde ancak 300-400 m’lik yol tamamlanabilmiş. O da bir insanın sırtında yüküyle geçebileceği kadar.
1992 yılına kadar belli dönemlerde defalarca denenmiş; ama sonuç bir arpa boyu yol…Yolun kaderi 1992’de nam-ı diğer “süper vali” rahmetli Recep Yazıcıoğlu’nun Erzincan’a vali olarak atanmasıyla değişmiş. 1993′ de İstanbulda “Taşyolu’na Yardım Gecesi” düzenlemiş. Bu gecede 1 milyar toplanmış. 1 milyar da il özel idaresi katkı sağlar ki süper valinin sözüdür “siz ne kadar toplarsanız ben devletten o kadar katkı sağlayacağım.” Bu arada kaynak yaratmak için 22 tünelden oluşan yolun isim hakkı 5 milyar liraya satılığa çıkarılmış. Bağış yapanların ismi tüneller verilmiş. 3 Ağustos 2002 yılına gelindiğinde 137 yıllık rüya gerçekleşmiş.
Yaklaşık 8 km uzunluğunda ki yol bitmiş. Bitmiş bitmesine ama inanılmaz ürkütücü! Motorcu ve bisikletçilerin tercihi bu yolda araçla gitmek her yiğidin harcı değil, hele benim gibi anaların asla değil . Güvenli bulduğum kadarına bölgedeki arkadaşlarımın yönlendirmesi ile gittim ve bu kareler çıktı. Ne kadar yansıdı bilmem ama Fırat Nehri’ne bağlanan Karasu Nehri’nin verdiği manzara müthiş!
Kemaliye’de yapılacak en güzel aktivite Fırat Nehri’nin en büyük kolu olan Karasu Nehri’nde kano ile kürek çekmek. Eğer cesaretiniz yoksa ziplene, vaktiniz az ise tekne turu da yapabilirsiniz. Kenti baştan sona küreklemek için 5 saat vakit ayırmak lazım, sıcağı da düşününce öğle öncesi veya ikindi sonrasına planlamak lazım.
Kano kiralamak için ise bize rehberlik eden Tuğrul ile iletişime geçenilirsiniz. Şahane bir rehber! @tugrull_ates Ayrıca burada turizm ile alakalı merkezde bulunan KEMAV her an size destek olmak için hazır.
Bu görsel ise kano ile küreklemenin en iyi manzara vaadi olan Karanlık Kanyon. Fotoğrafa yansıyanın gözün gördüğü ile alakası yok müthiş bir şölen bekliyor!
Eğin Evleri
Kemaliye’yi Kemaliye yapan kuşkusuz sokaklarından taş evlerin altına doğru akan suları… Öyle bir mimari ile tasarlanmış ki Kemaliye Evleri doğa ile mücadeleye değil adaptasyona yönelik… Dağlardan hızla kopup gelen sular akıveriyor alttan alta. Tam bir sular şehri! Sıcaklığın 40 dereceleri bulduğu yaz aylarında buz gibi her yerden akan suyun verdiği serinlik büyük nimet!
Kültür Merkezi
Bu yapıları, suları, çeşmeleri ve şelaleleri görmek dışında şehir merkezinde bulunan Kemaliye Kültür Merkezi’ni de ziyaret edebilirsiniz. Şehrin atmosferini yansıtan parçalarla dolu. Hemen yanında da manzaraya hakim bir çay bahçesi var ismi Canyon. Yöreyle ilgili daha da etkileyici olan üniversite içerisinde bulunan Kemaliye Doğa Müzesi… Ayrıca ana caddesi turizme kazandırılmış ve çok hoş ürünler satan dükkanları var.
Apçağa Köyü
Ahmet Kutsi Tecer’in “Orada bir köy var uzakta, O köy bizim köyümüzdür…” mısralarını yazdığı köy Kemaliye’ye bağlı Ağçağa Köyü. Köy ilçeye üç km uzaklıkta, yemyeşil bir tepeye kurulmuş şahane bir manzaraya sahip. Köy turizmine kazandırılmış tarihi bir yapı olan kültür evinde Ahmet Kutsi Tecer’e ve yöreye ait eşyalar sergileniyor. Köye uzun zaman sonra tekrar dönen yazarın yazdığı mektup da çok etkileyici. Köye gelirseniz meydanda bulunan fırından ekmek almanızı şiddetle tavsiye ederim. Hemen yanında küçük köy standlarından da bir şeyler alabilirsiniz.
Kemaliye gezi notlarını toparlayacak olursam sıra ile şuraları gezin-görün diyebilirim;
Kemaliyeliler Taşyolu
Kemaliye tarihi sokakları
Çarşı
Lökhane
Değirmen
Mani Yolu
Kültür Merkezi ve Müzesi
Doğa Tarihi Müzesi
Apçağa Köyü
Karanlık Kanyon
Kemaliye’de ne yemeli?
Temmuz ayının başında dağ taş dut doluyor ve halk dalından yemenizi ücret talep etmeden istiyor! Mevsimi değilse yöresel dükkanlarda beyaz ve kara dutun kurusu çeşit çeşit var ve müthiş bir lezzete sahip.
Buraların cevizi meşhur onu da muhakkak stoklayın!
(Lökhane)
Lök tatlısı ceviz ve dutun dövülmesi ile yapılıyor, lezzet şahane ve çok kıymetli vitaminler barındırıyor, ayrıca enerji deposu!
(Lökhane’de dut pekmezi yapımı)
Keşkek… Yarma buğdaydan dövülerek yapılan yöresel bir yemek, seveni çok! İnce kıtır ekmek. Buraların uzun ömürlü ıslatılarak yenen ekmeğini muhakkak tadın, mümkünse atın bolca çantaya, bir yıl bir şey olmaz!
Kabak çiçeği dolması.. Ege yemeği diye bilinse de burada çok daha iyisini yapıyorlar.
Keleçoş bayram çorbası, her an her yerde bulmak zor ama bulduğunuz yerde yiyin!
Kor dolmayı asmalardan üzümler toplanınca ki bu Ağustos gibi olur sofralara dahil ederler, hafif ekşimsi dolma gibi değil de sulu yemek şeklinde hazırlanır.
Kemah
Kemah Erzincan üzerinden de Refahiye üzerinden de ort. 70 km mesafede bulunuyor. Bahçeli köyler arasından şahane bir doğa güzelliği ile yol alıyorsunuz. Erzincan’ın en yeşil ve suyu bol ilçelerinden…
Tuz Havuzları
Kemah Tuzu Membası… Dünyanın en iyi tuzları arasına ismini yazdırmaya çalışan -ki bu tuzu kullanan aşçılar çok iyi bilir kıymetini, ismini kasabasından alan Kemah Tuzu membasına gidiyorum… Erzincan’a her gelişimde bu tarihlere denk getirip buraya uğramaya gayret ediyor ve çuval çuval tuzu İstanbul’a taşıyorum. Çünkü bu zamanda membadan çıkan tuz en kalitelisi! İnternetten sipariş de verebiliyorsunuz, fiyatı da çok makul, resmi siteleri var ama benim gibi atmosferi solumak isterseniz Kemah merkeze 4 km mesafese Kömür Köyü’nde bulunuyor.
Sultan Melik Türbesi
Kemah’ta görmeye değer yerlerden diğerleri Doğu Ekspresi’nin bir durağı olan harika bir manzara vadeden Kemah Tren İstasyonu, sonrasında merkeze üç km mesafede bulunan, dönemin hükümdarı olan Sultan Melik’in Türbesi ve hemen çarpraz karşısında bulunan Fırat Nehri’ne doğru bakan gözlem kulesi.
Türbeden de kısaca bahsetmek isterim… Mengücek hükümdarı Ahmet Gazi adına yapılmış, 1071-1228 yıllarında inşa edilmiş. Yapısı itibari ile tuğla duvarlı ve sekiz köşeli.Türbe içinde 5 mezar bulunuyor. Bunlardan biri de Melik Gazinin Mumyası lakin içeriye giriş yapılmıyor. Kapını girişinde Melik Gazi’ye ait sembolik bir sanduka bulunuyor. Yapısı ve konumu itibari ile gelinmeyi hak ediyor diyebilirim. Hemen girişinde çardakların olduğu bir çay bahçesi de var.
Kemah Soğuk Sular… Burayı yıllar önce dayımın anlattığı gibi anlatacağım size; “Hacer dağın arkasından ağaçlı tepeleri takip ede ede gidince Kemah Merkez’e varacaksın, çıplak dağı görünce bir üç km daha gidip saklı da gizli de kalmış içmelere varıyorsun. Hava çok sıcak, tam kavruldum derken Munzur’dan tüm yaz boyunca bile akmaya devam eden kar suyu daha yanına yaklaşmadan seni serinletecek. Hilal şeklinde etrafını saran bu suyun yanında mangalı yakacak gün batıncaya dek oturacaksın… “ Benim bir şey söylememe gerek yok di mi!
Tercan
Erzincan’ın doğu ucu Tercan… Tercan’da görülecek en önemli noktaları se şu şekilde…
Abrenk (Vank) Kilisesi uzun zamandır görmeyi arzu ettiğim yerlerden biriydi ama bölge terörle çok anıldığından cesaret edemiyordum (Gidince yersiz bir düşünceymiş anladık). İsmail ile beraber gitmeye karar verdik ama gelin görün ki Tercan’da ne bir tabela var ne de doğru dürüst bir yol buraya giden. Tercan Merkez’e 20 km mesafede bulunan Üçpınar köyünde defalarca turlayıp (Google Haritalar’da gösterilen konum hatalı) bir arıcının tarifi ile yol aldık. Dağ tepe aracı çıkartabildiğimiz kadar çıkartıp bir miktar da yürüyerek gördük kiliseyi. Kendini bilmez ama buraya kadar bir şekilde gelmiş Cem, Ayşe, Murat vs. isimlerindeki arkadaşlar koruma altına alınmamış bu esere imzalarını atmışlar elbette! Muazzam bir eser ama henüz kıymeti anlaşılamayangillerden…
Ayrıca buranın vadettiği manzara ise en azından bu mevsimde efsane! Buğdaylar sararmış, adeta görsel şölen.
Genel bilgi olarak şunları söyleyebilirim; Üçpınar Köyü yakınlarındaki Vank dağının güneydoğusunda, çukurca bir alan içerisinde bulunuyor, aşağıdan farkedilmesi zor bir kilise bu sebeple. Abrenk Kilisesi aldığımız bilgilere göre 1190’lı yıllarda inşa edilmiş ( Giriş kapısının üzerinde 1854 tarihi yazıyor bu da yapılış tarihini yalanlıyor. ),çok eski bir Ermeni Kilisesi. Önde bulunan 2 adet taşa Haçkar deniyormuş, bir çeşit kitabe. Kilise ile birlikte bir şapel ve iki tane de dikili taş bulunmakta.
Abrenk Kilisesi Yanında Bulunan Kitabe
Erzincan Tercan İlçesinde bulunan Mama Hatun Türbesi, 1192’de ölen Saltuklu Prensesi Mama Hatun adına yaptırılmıştır. Mama Hatun Saltuklu Beyliğinin başına ll91’de geçen II.İzzeddin Saltuk’un kızıdır.
Türbenin kitabesinde yalnızca mimarının ismi okunmaktadır. Saltuklu Devleti’nin 1202 yılında yıkıldığı dikkate alınacak olursa bu türbe l192-1202 yılları arasında yaptırılmış olmalıdır. Türbenin mimarı Ahlatlı Ebu’n-Nema bin Mufaddal’dır.
Kümbetin hemen yanıbaşında restorasyonu devam eden (maalesef orjinali ile alakası olmayan) kervansaray ,hamam ve bir de mescit bulunmakta. Böylece kümbet adeta bir külliye konumundadır.
Mama Hatun Türbesi, dilimli gövdesi, onu kuşatan duvarları ile Anadolu’da benzerine rastlanmayan, mimari yapısı ve planı ile kendine özgün bir yapıdır. Bununla beraber bazı yönleriyle de Ahlat kümbetlerini andırmaktadır. Sarıya yakın kesme taştan iki ayrı bölüm halindeki türbe, son derece itinalı bir işçilikle yapılmıştır. Bölümlerden biri türbe diğeri de onu çevreleyen duvarlardır.
Merkez
Girlevik Şelalesi… Girlevik diğer adı ile Çağlayan Şelalesi Erzincan merkeze 30 km mesafede bulunuyor. İsmini Çağlayan’a bağlı Girlevik Köyü’nden alıyor. Erzincan merkezinden doğru herhangi bir noktaya gitmek için başınızı yerden 45 derede açı ile göğe dikmeniz yönünüzü bulmanız için kafi. Zira etrafı Munzur ile çevrili ve her sokağın birbirini kestiği aşırı simetrik bir şehir burası. Şelaleye gitmek için de Munzur’un güneyine bahçeli-manzaralı, Fırat Nehri’nden geçmeli yol alacaksınız. Şelaleye şansı olan kış ayında buz tutmuşken gider ama bizim gibi tembel gezginlere anca bu kadarı Tavsiyem ise buraya gelin ama geldiğinizde manzarayı bu açı dışından aracınızı yukarılara sürerek görün. Suyun geldiği birbirinden farklı 9 su kaynağı bulunuyor, bunları ve birbirinden güzel köyleri keşfetmek için Munzur’a doğru muhakkak çıkmalı!
Ben memleketimi uzun uzun, köşe bucak anlatıyorum ama bir yandan buralı olmayan bir gözden burayı dinlemenizi de istiyorum… @yolumuzunustu anlatıyor…
“Erzincan’da gezilir mi Allah aşkına! mı dediniz?
Cevap veriyoruz evet gezilir hem de öyle bir gezilir ki, karış karış, adım adım, santim santim ⏳
Ama biraz içiniz acıyarak biraz canınız yanarak…
Can Erzincan defalarca yıkılmış bir kent neredeyse 1 tane tarihi yapısı kalmayana kadar depremlerle per-ü perişan olmuş bir diyar
Ama inatla baştan yapılmış canla başla çalışılarak defalarca yeniden hayat verilmiş bu güzel memlekete
O yüzdendir ki tüm şehir, bir dikdörtgene oturtulmuş birbirini dik kesen dümdüz sokaklarıyla Türkiye’nin en düzenli şehir merkezine sahip
Dört bir tarafı kara dağlarla çevrili Kışlar buralarda o kadar sert geçermiş ki, yazın bile tepeleri karlarla kaplı ⛄
Dünya’nın en uzun ikinci kanyonuna sadece 3 saat mesafede musluklarından maden suyu akan bir parkı var ⛱ Munzur dağlarının serin sularını metrelerce yükseklikten akıtan şelaleleri var metrelerce süren üzüm bağları var Ergan gibi kayak turizminde ben de varım diyen dev bir dağı var .
Tava leblebisiyle cimin üzümüyle yaprak döneriyle sefa köftecisiyle kaysısıyla tereyağıyla en çok da tulum peyniriyle nam salmış memleketin dört bir köşesine
İnsanı mert Munzur gibi sert ⚔ Ama onlar ne aç bırakırlar insanı, ne de ortada ⛩ kimden neyin yardımını istesen, eder! kime neyi sorsan söyler! güvenle gez sokaklarında güvenle git karlı dağlarına, şelalerine, dev kanyonlarına ⛵
Hem yazın hem kışın Doğu’nun tüm güzelliklerini içinde barındıran bu şehri ziyaret etmek için, onca güzellik içinden bir bahane de siz kendinize seçin ”
Benim Erzincan Merkez’de gezin görün listem ise şu şekilde:
Girlevik Şelalesi-Şelaleye karşı semaver çay ☕️
Ekşi Su Sosyal Tesisleri-Maden suyu stoğu için boş şişe ile gitmeli
Buğday çarşısı, Sanayi Mahallesi- Bakırcıları, yerel dükkanları gezmeli ⚖️
Yeraltı Bakırcılar Çarşısı- Yeni ve antika bakır alışverişi için şahane bir yer
Lünapark-Merkezde çocukla mola vermelik
Saat kulesi- Önünde çay bahçesi var
Çadırcı Hamamı
Terzi Baba Cami
Terzi Baba Külliyesi
Piri Muhammed Sami Türbesi
Ergan Kayak Merkezi- Yaz aylarıda da atmosferi şahane ⛷
Meydan-Çarşı
Erzincan (Kükürtlü Su) Kaplıcaları
Ergan Kayak Merkezi’nde tesis yaz aylarında da açık. Manzara için yaz ayları da güzel.
Erzincan Ekşisu Mesire Alanı (Yanınızda boş şişe getirip doğal maden suyundan üretsiz dolum yapabilirsiniz.)
Terzi Baba Külliyesi
Terzi Baba Külliyesi’ne giderken solda kabristanı bulunan Nakşibendi varisi ve Abdulhamit Han huzurunda ağırlanmış, hatta sultan tarafından maaşa bağlanmak istenmiş ama kabul etmemiş olan zat Piri Muhammed Sami Erzincani Hazretleri’ne bir selam verin. 🚩Ayrıca türbede Kırtıloğlu Sancağı’nı da görebilirsiniz.
Terzi Baba Cami
Sanayi Sokakları- Kalaycılar
Kuru Gıda Pazarı (Pazartesi günleri kuruluyor, yöreye ait gıdalar dışında tulum peyniri de alabilirsiniz.)
Bakırcılar Çarşısı
Esentepe Sosyal Tesisleri (Erzincan’ı panaromik görmek mümkün, gece ayrı güzel bir manzara vadediyor lakin işletmesi çok başarılı diyemem. 2019 yılında tadilat ile yeni bir yapılanmaya gitti.)
Kocatepe Kahve Evi (ERGAN’ın hemen yanında bulunuyor, kahve veya dondurma molası için vakit ayırmaya değer. Mekan hem çok otantik hem de Anadolu için çok modern bir mimariye aynı anda sahip.)
Merkezde ne yemeli?
Erzincan’ın merkezine gelip de yemeden ve almadan dönmeyin listesi vereceğim…
Listenin ilk sırasına eğer aylardan Temmuz ise yaş dut ve geçen senenin kurusu, değilse sadece kuru dut ama her halükarde dut!
Aylardan Temmuz ise dalından kayısı ve geçen senenin kurusu, değilse sadece kurusu ama her halükarde yine kayısı!
Kete ve ince ekmek için herhangi bir fırına girmeniz kafi!
Çökelekli, videolu olarak gördüğünüz! Adına gözleme diyenler var ama biz de böyle ☺️
Erzincan döneri. Evin veya Konak Mazlum en iyileri!
Aylardan Ağustos ise Üzümlü’nün meşhur Cimin Üzümü’nden bir kasa almalı… Hayır abartmıyorum!
Erzincan balı
Yarma tarhanası… Bunun kurusunu bulmak kolay ama yapanı pek az bulursanız deneyin
Madımak bitkisini bilmeyen çoktur, sütlü veya salçalı çorbası oluyor, mevsimi bahar…
Altın başak buğdayını uzaklarda aramayın Yanına arpa haşılı ve yarma da ekleyin ✌
Tulum peynirini söylememe gerek bile yok ama yine de hatırlatayım, İstanbul’da peynir diye satıları unutun!
Leblebi konusunda da Çorumlu’lar ile tartışmaya kapatılacak kadar iyidir Erzincan
Pestil
Erzincan Buğday Pazarı’nda kuruların hepsinin en iyisiniz Canlar Kuruyemiş’ten alabilirsiniz.
Erzincan ile ilgili daha detaylı bilgi edinmek ve benimle Erzincan’ın ara sokaklarını gezmek için buraya tıklayabilirsiniz.
2019-2020 ve 2021 yıllarında Erzincan’a yaptığım seyahatlerden post ve reellere buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.
Bu nadide şehri gezi rotalarınıza eklerseniz yorum kısmına düşüncelerinizi aktarmayı unutmayın. İyi gezmeler…
Yayın Tarihi: 2018 Ağustos
Düzenleme: 2019 Ağustos
No Comments