Geçtiğimiz hafta Hazreti Mevlana’nın 744’üncü ölüm yıldönümünü kutladık. Hepimiz biliyoruz ki, doğum kutlanır ama ölüm kutlanmaz. Ancak Mevlana söz konusu olduğunda durum hiç de öyle değil. İşte 3 soru 3 yanıtta hatırlamamız gereken Mevlana gerçeği:
Mevlana Celalettin-i Rumi Kimdir?
Mevlana 1207 yılında, şimdi Afganistan, o dönemde İran sınırları içindeki Horasan eyaletinin Belh şehrinde doğmuştur. Türk – İslam medeniyetinin en önemli isimlerinden biri olan Mevlana, insanları hoşgörüye ve kardeşliğe çağıran ünlü bir tasavvuf âlimidir.
Küçük yaşlardan itibaren babasından felsefe, filoloji ve din dersleri almıştır. 1218’de Karaman’a ailece göç etmişlerdir. Mevlana’nın hem hocası hem babası Bahaeddin Veled’in eğitim vermesi maksadıyla Anadolu Selçuklu Sultanı Alaeddin Keykubat tarafından Konya’da bir akademi yaptırılmıştır. Babasının vefatından sonra 1231 yılında Mevlana burada ders vermeye başlamıştır.
Mevlana’nın asıl ismi Muhammed Mustafa Celâlettin’dir. Efendi anlamına gelen Mevlana lakabını sevenleri ve öğrencileri vermiştir. O dönemde bugünün İç Anadolu’suna Rum Diyarı denildiğinden Mevlana’nın ismine Rumi takısı eklenmiştir. Böylece ismi ünvan ve sıfatlarla birlikte “Mevlana Muhammed Mustafa Celaleddin-i Rumi” olur.
Mektubat, Fihimafih, Divanı Kebir ve Mesnevi gibi eserleriyle insanlara güzelliği anlatmıştır.
Şeb-i Arus Ne Demek, Neden Kutlanır?
Şeb-i Arus; Türkçe’de ‘’Düğün Gecesi’’ anlamına gelmektedir. Türkçe anlam karşılığını, Farsça ’da ‘’Şeb’’ yani gece, Arapça ’da ‘’Arus’’ yani düğün kelimelerinden almıştır. Mevlana, ölüm gününü “Hakk’a vuslat” yani “Yaratana Kavuşma” saymıştır. Bu sebeple ‘’kişinin aslına dönüşü’’ olarak bahsettiği bu gün yani ‘’Düğün Gecesi’’, Mevlana’nın ölüm yıl dönümü olan 17 Aralık’ta Vuslat Yıldönümü Uluslararası Anma Törenleri olarak kutlanmaktadır. Ölüm, Müslümanlık ’tan evvelde de ‘’cismin Allah’a doğru yol alması, uçması’’ olarak kabul edilirdi.
Şeb-i Arus Törenlerinde Ne Yapılır?
Vuslat Yıldönümü Uluslararası Anma Törenleri’ne kandil yakma ve sevgi yürüyüşü ile başlanır. Sonrasında ‘’Nereye bakarsan bak Allah’ı görürsün’’ kaidesine istinaden yapılan ‘’Sema Gösterileri’’ yapılır. Törene, Hz. Muhammed’i öven naat-ı şerifin okunmasıyla başlanır. Naat-ı şerifin okunmasından sonra ney taksimine geçilir. Ney taksiminin bitiminde semâzenler, semâzenbaşının işaret ettiği yere geçip semâya başlarlar. Bundan sonra başlayan Devr-i Veledî ölümden sonra dirilmeyi betimler. Hırkası kabri; sikkesi mezar taşı olan semâzen, otururken ölmüş sayılır. Devr-i Veledî’den sonra başlayan ayinde semâzenler usulünce hırkalarını çıkarır, dünyevi işlerinden soyunurlar. Semâ törenlerinde selam bölümü dört kısımdan oluşmaktadır: 1. Selâm, insanın kulluğunu idrak etmesini; 2. Selâm, Allah’ın kudreti karşısında hayranlık duyulmasını; 3. Selâm, kudret karşısında duyulan hayranlığın aşka dönüşmesini; 4. Selâm, insanın kulluğa dönüşünü anlatır. Tören, okunan Kur’an-ı Kerim ve dualarla bitirilir.
Mevlâna’nın vefatından sonra, oğlu Sultan Veled ve yakınları tarafından, Mevlâna’nın fikir yapısı ve düşüncelerini yaymak amacıyla Mevlevî Tarikatı kurulmuş ve bu edep erkân yolunu izleyenlere Mevlevî denilmiştir. Bu törenlerde gösterilere katılan Semazen’ler de bu tarikata bağlı dervişler veya öğrencilerdir. Günümüzde herkese açık yapılan Sema Gösterileri’ne tarikat dışından da herkes katılabilmektedir.
Gerçek aşkı bizlere aktaran ünlü Türk alimi Mevlana Celâlettin Rumi’yi vefatının 744. senesinde minnetle anıyoruz.
No Comments