Onlar eşlerine aşkitom diyorlar; peki siz ne diyorsunuz?
Babaannelerimizin dedelerimize; normalde’’ bey’’, kızınca ‘’herif’’, daha da kızınca ‘’hödük’’, dedelerimizin babaannelerimize; normalde ‘’hanım’’, kızınca ‘’kadın’’, daha da kızınca ‘’avrat’’ diye hitap ettiği az çeşitli dönemden ‘’aşkım’’ların, ‘’kocişkom’’ların havada uçuştuğu döneme hızlıca girmiş bulunuyoruz.
Büyüklerimizin kendi büyüklerine duydukları saygıdan dolayı eşlerine isimleri ile hitap etmekten çekinmesinin yerini fazlasıyla gösterişli ünvanlar almış durumda. Eskiden ‘’hacı’’ ünvanını almak için hac vazifesini hakkıyla yerine getirmek ve sonra bunu hayatın her aşamasına taşımak gerekiyordu. Bu ünvanı eğer eş dost vermişse, ancak o takdirde, eşlerin hitapları hacı, hacım diyerek devam ediyordu. Şimdilerde ise erkek hanımına asker arkadaşıyla muhabbet eder gibi ‘’hacı bir baksana’’ diye seslenebiliyor.
Günümüzün ‘’moda’’ sevgiliye seslenme sözlerinin başını ‘’aşkım’’, ‘’aşkitosu’’, ‘’hayatım’’ çekerken, bu sözcüklerden rahatsız olanların sayısı da yadsınamaz derecede fazla. Mesela Ekşi Sözlük’te ‘’aşkitosu’’ bir okur tarafından ‘’söyleyen kişinin ağzına kürekle vurma isteği uyandıran sözcük’’ olarak tanımlanmış. Sadece sevgiliye değil çocuklara da söylenen bu sözler, tartışma veya kızma cümlelerinin başını süsleyince de o cümle olumsuz olmaktan çıkmış olmuyor. Bu sözcükleri kullananların en çok yanıldığı husus belki de bu. Hemen hepimiz şöyle olaylara tanık olmadık mı? Yan masanızda otururken bir yandan dişini sıkıp bir yandan ‘’hayatım bak şu çocuğa, aşkım sen ne saçmalıyorsun’’ diye yükselen eş muhabbetleri…
Çocuklarımıza isimlerini vermek için biz anneler; dokuz ay hamilelik sürecinde akraba önerilerini dinliyor, beyimizle istişareler yapıp anlam araştırmalarında bulunuyoruz. O da yetmiyor tarihte bu isim kimlere verilmiş diyor, kolay telaffuz ediliyor mu, siyasal çağrışım yapıyor mu analiz ediyoruz. Sonra bizim o emektar isim hop‘’aşkitosu’’ oluveriyor. Sevgiyi, sevdiğimize sadece ismi telaffuz ederken kattığımız his ile de ifade edebiliriz. Ya da bu hitap seçimlerinin yerine adaba uygun farklı seçimler de yapılabilir.
Karı kocaların iş hayatındaki ünvanları günlük dilde kullanması da ayrı bir vaka. Sanki ev oturmasında, muhabbet arasında beyinin adı geçmiyor da, uluslararası bir konferansta ondan bahsediyorsun gibi, her defasında ismin başına bey ilave edince o kişi saygın oluyor mu? Tabi o saraylarda, konaklarda çekilen dizilerin bu hitaplarda payı büyük. İnşallah bir süre sonra babalarına annelerine bey diye hitap eden evlatlar türemez.
Osmanlı zamanında çocuklara okullarda “Münşeat” kitapları okutulurdu. Bu kitaplarda; “Anne kızına nasıl hitap edecek?”, ”Kız annesine mektup yazdığında nasıl hitap ederek başlatacak?”, “Baba oğluna nasıl hitap edecek?”, “Karısı kocasına nasıl hitap edecek”, “Oğul anneye, babaya nasıl hitap ederek mektup yazacak?”, “Devlet dairelerine dilekçede ifadeler nasıl olacak?” gibi sorulara yer verilmekteydi.
İşte o kitaptan bazı alıntılar…
Zevceye (eşe) hitaben yazılacak sözler:
– “İffetli hanımım.”
– Halilem hanım efendi. (Candan sevgilim hanımım.)
– Zevcei muhteremem hanım. (Hürmete layık sevgili karıcığım.)
– Hakikatlı efendim ruhum. (Gerçekten hakikaten efendim ruhum olan eşim.)
– Ruhum halilem. (Ruhumun en içten dostu.)
– Şeriki hayatım hanım efendi. (Hayat ortağım hanımım.)
– Refikai muhteremem iffetli hanım efendi. (Hürmete layık yoldaşım iffetli karıcığım.)
Geçmişle bugünün hitapları arasında bir kıyas yapınca sizin iç terazinizde hangi taraf ağır basıyor?
No Comments